Centra danych mają fundamentalny wpływ na nasze społeczeństwo i gospodarkę. Wszystko, co dzieje się w internecie, jest uzależnione od centrów danych. Obsługują one mnóstwo aplikacji cyfrowych i tym samym stanowią podstawę sieci. Bez nich nie byłoby bankowości internetowej ani zdrowotnych, Netflixa ani mediów społecznościowych. Bez centrów danych nie byłoby usług cyfrowych! Dlaczego? Spieszymy z wyjaśnieniem.
Nie zdajemy sobie z tego sprawy, lecz wszyscy codziennie korzystamy z centrów danych. A jednak ta infrastruktura cyfrowa o kluczowym znaczeniu dla współczesnego społeczeństwa pozostaje nieznana dla wielu osób. Nawet jeśli wiedza o gigantach branżowych ogranicza się do techników, inżynierów lub znawców branży, ich wpływ na życie obywateli jest niezaprzeczalne i dotyczy nas bezpośrednio. Wynika to z faktu, że uzależnionych jest od nich coraz więcej aspektów naszej codzienności: ochrona zdrowia, kształcenie, usługi finansowe czy administracja publiczna. Określamy te usługi mianem „krytycznych”, ponieważ są niezbędne dla społeczeństwa. Podmioty, które je świadczą, państwo nazywa natomiast operatorami usług kluczowych.
CENTRA DANYCH: POWRÓT DO PODSTAW
W centrach danych rozciągających się na tysiącach metrów kwadratowych mieszczą się serwery przechowujące ważne dane firm i instytucji. Pozwalają dokonywać płatności, robić zakupy przez internet, korzystać z usług publicznych czy oglądać filmy i mecze w ramach transmisji strumieniowej (streamingu). Obiekty te działają 24 godziny na dobę, by zapewnić nieprzerwane funkcjonowanie niezbędnych dla społeczeństwa usług cyfrowych.
Za przykład mogą posłużyć systemy ochrony zdrowia. Coraz powszechniej korzystają one z centrów danych, które starają się zapewnić ich sprawne, niezawodne i ciągłe działanie. Pomimo to o centrach danych rzadko wspomina się podczas dyskusji na temat odporności społeczeństw i infrastruktur.
Podobnie jak sieci energetyczne, centra danych stanowią tzw. metainfrastrukturę umożliwiającą funkcjonowanie najważniejszych dla państwa sektorów. Wspierają i łączą także wiele innych krytycznych branż. Transport, energetyka, finanse, bezpieczeństwo narodowe czy systemy ochrony zdrowia to tylko niektóre ważne obszary, które polegają na niezbędnych, nieustannie aktualizowanych danych i aplikacjach zgromadzonych w centrach danych i dostępnych za ich pośrednictwem. Obiekty te mieszczą globalne systemy informacyjne niezbędne do sprawnego funkcjonowania ogólnoświatowej logistyki, usług państwowych i dużych organizacji.
Mnóstwo codziennych czynności, takich jak płatności kartą, wysyłanie wiadomości e-mail, rezerwowanie biletów na koncerty i pociągi, umawianie wizyt u lekarza, odbieranie wiadomości błyskawicznych, uzyskiwanie wglądu w cyfrową dokumentację medyczną, korzystanie z serwisów społecznościowych, prowadzenie telekonferencji czy przechowywanie zdjęć, wymaga centrów danych. A jednak większość z nas nie wie o nich za wiele, ponieważ na co dzień mamy z nimi do czynienia za pośrednictwem smartfonów, tabletów i komputerów.
Jedną z przyczyn braku wiedzy na temat centrów danych wśród osób prywatnych i pracowników może być niewidoczny charakter infrastruktury. Często nie mamy żadnej styczności z infrastrukturą danych. To zupełnie inaczej niż w przypadku słupów linii wysokiego napięcia, które stanowią podstawę sieci elektrycznej i które wręcz rzucają się w oczy. Centra danych znajdują się na ogół w dużych budynkach przypominających hale magazynowe. Nie wyróżniają się niczym szczególnym i mieszczą się w mało uczęszczanych miejscach na obrzeżach miast.
Innym powodem, dla którego wiemy o nich mało, może być język używany do mówienia o chmurze. Jest to usługa poniekąd spowita tajemnicą, gdyż kojarzy się z przechowywaniem danych gdzieś na niebie. Publikowanie treści w serwisie społecznościowym, korzystanie przez handlowca z narzędzia CRM czy aktualizacja zapasów przez sklep internetowy wiąże się z bardzo konkretnymi czynnościami realizowanymi w centrach danych. Nic, co cyfrowe, nie jest pozbawione materii. Dane cyfrowe będą zawsze przechowywane w realnej infrastrukturze technicznej, która z kolei mieści się w budynku pod stałym nadzorem i z solidnymi zabezpieczeniami.
KRYTYCZNE ZNACZENIE CENTRÓW DANYCH
Dzięki centrom danych możliwe jest codzienne korzystanie z usług cyfrowych. Odpowiadają one za zapisywanie, przechowywanie, obliczanie i przetwarzanie wszystkich generowanych danych. Dane te muszą być:
- Poufne: aby informacje były dostępne tylko dla osób upoważnionych.
- Integralne: aby mogły być modyfikowane tylko przez osoby upoważnione i według określonego procesu.
- Dostępne: aby były gotowe i możliwe do wykorzystania przez upoważnionego odbiorcę w uzgodnionych miejscu i czasie, przy stosownych ograniczeniach (czas rzeczywisty, redundancja itp.).
- Identyfikowalne: aby śledzić stan i ruch informacji. Bez spełnienia choćby jednego z tych kryteriów nie da się zapewnić przestrzegania pozostałych.
Wyobraźmy sobie, że samochód autonomiczny otrzymuje informacje z półsekundowym opóźnieniem. Albo że Facebook lub Twitter są niedostępne przez wiele godzin. A gdyby kwoty przelewów zawierały błędy? Zachowanie ciągłości wszystkich tych usług wymaga solidnej i bezpiecznej infrastruktury. Przykłady.
PRZECHOWYWANIE DANYCH
W centrach danych przechowuje się ogromne ilości informacji cyfrowych: od prostych plików osobistych, aż po wrażliwe dane firm i instytucji państwowych. Są one niezbędne do podejmowania decyzji strategicznych, prowadzenia badań naukowych, planowania i wielu innych czynności. Bez centrów danych nie bylibyśmy w stanie przechowywać i analizować informacji, co utrudniłoby firmom i instytucjom państwowym podejmowanie decyzji.
APLIKACJE ROZRYWKOWE I USŁUGI BANKOWE
Na centrach danych polega wiele usług sieciowych, z których korzystamy na co dzień. Są to m.in. serwisy społecznościowe, aplikacje do streamingu, platformy do zakupów przez internet czy bankowość internetowa. Stały się one niezbędne w naszym życiu i dla gospodarki. Centra danych są potrzebne do dostarczania szybkich i niezawodnych usług sieciowych milionom osób.
SZTUCZNA INTELIGENCJA (SI) I UCZENIE MASZYNOWE
Centra danych coraz częściej wykorzystuje się w świecie sztucznej inteligencji (SI): w medycynie, do sprawniejszego wykrywania ryzyka nowotworów; w przemyśle, do konserwacji zapobiegawczej; w rolnictwie, do nawadniania upraw w zależności od stanu gleby; w logistyce, do zarządzania przepływem pojazdów itd. Są to obszary wymagające ogromnych ilości danych do rozwijania modeli i wykonywania intensywnych obliczeń. Tym samym centra danych stanowią niezbędny element tej układanki.
USŁUGI W SIECI
Firmy i instytucje państwowe wykorzystują coraz więcej technologii cyfrowych do usprawniania działalności i procesów. Centra danych są kluczowym elementem transformacji cyfrowej, gdyż dostarczają elastyczne i skalowane usługi hostingu i przechowywania danych w coraz przystępniejszych cenach.
INNOWACYJNOŚĆ
Dzięki gromadzeniu i analizowaniu informacji na dużą skalę centra danych prowadzą również do rozwoju innowacyjności w wielu obszarach. Informacje przechowywane w tych obiektach wykorzystuje się do badań w dziedzinach zdrowia, nauki i technologii. Centra danych umożliwiają opracowywanie i wprowadzanie nowych technologii, takich jak Internet Rzeczy (IoT). Łączą miliardy urządzeń oraz pozwalają gromadzić i analizować w czasie rzeczywistym pochodzące z nich dane.
DYSKRETNA, ALE POWSZECHNA OBECNOŚĆ WE WSZYSTKICH SEKTORACH
Bez centrów danych nie byłoby stron internetowych, usług online ani dostępu do aplikacji, które są częścią naszego codziennego życia. I właśnie dlatego znajdują się pod stałą kontrolą. Podobnie jak główne usługi publiczne, ich wyłączenie lub narażenie na niebezpieczeństwo jest nie do pomyślenia, ponieważ mają strategiczne znaczenie we wszystkich obszarach:
- Rozmowy telefoniczne i wideokonferencje: bez centrów danych nie działałyby takie usługi jak Zoom, Microsoft Teams, GoTo, WebEx, Google Meet itd. To właśnie centra danych umożliwiają sprawne spotkania zespołów w czasie rzeczywistym czy rozmowy w usłudze FaceTime z osobami z drugiego końca świata.
- Usługi bankowe i finansowe: wszystkie operacje bankowe mają postać cyfrową: od realizacji czeków przez wymianę walut, aż po płatności internetowe. Wszystko to odbywa się w centrach danych. Nawet giełdy papierów wartościowych nie potrzebują już fizycznego parkietu. Przykładowo działalność giełdy nowojorskiej jest realizowana za pośrednictwem centrów danych położonych w New Jersey, natomiast centra zapasowe (na wypadek klęski) mieszczą się w Chicago.
- Internet Rzeczy: inteligentne głośniki, połączone oprawy, autonomiczne systemy nawadniania, czujniki i alarmy itp. komunikują się z hubami w centrach danych, które otrzymują, przetwarzają, zabezpieczają i przechowują informacje.
- Serwisy społecznościowe: cała zawartość Facebooka, TikToka, Instagrama czy Youtube’a znajduje się w centrach danych rozsianych po całym świecie. Podobnie jest w przypadku sieci i aplikacji biznesowych: od serwisu LinkedIn czy aplikacji SharePoint po usługi SalesForce czy Oracle.
- Strumieniowe przesyłanie muzyki i filmów: od Spotify do Netflixa, Apple Music, Disney+ czy powtórek ulubionych programów… Filmy, podcasty i utwory muzyczne wymagają miejsca w centrach danych, które muszą być z kolei wyjątkowo odporne i responsywne.
- Kształcenie na odległość: szkolenia internetowe, masowe otwarte kursy online (MOOC), nauka zdalna… Bez centrów danych nie da się podnosić kompetencji. Ta forma kształcenia była wykorzystywana szczególnie w dobie pandemii COVID-19. Pozwoliła milionom uczniów, studentów i pracowników rozwijać kompetencje przez internet.
Centra danych odgrywają fundamentalną rolę w naszym społeczeństwie, ponieważ tworzą infrastrukturę fizyczną, która umożliwia transformację cyfrową i współdzielenie danych cyfrowych. Zapewniają dostęp do podstawowych usług wszystkim obywatelom. Tym samym upraszczają i zwiększają przystępność czynności, które niegdyś były dużo droższe i wolniejsze. Dlatego poznanie i zrozumienie roli i wpływu centrów danych (oraz osób, które w nich pracują) na nasze życie jest ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej.
